Transitie naar een kringloopeconomie

Het onderzoek naar transitie richting duurzame ontwikkeling is reeds genoegzaam bekend. Meer en meer wijzen internationale wetenschappelijke rapporten echter op de maatschappelijke uitdagingen die een geglobaliseerde wereld – met dito productie- en consumptiepatronen – met zich meebrengen. Deze uitdagingen leiden tot de noodzaak systematisch, samenhangend en volhoudend een kringloopeconomie (in het Engels: ‘circular economy’) op te zetten in pan-Europees verband. De complexiteit hiervan mag echter niet worden onderschat. Ook het Globale Zuiden – in al zijn diversiteit – zal de gevolgen hiervan ondervinden. Het Instituut maakt van de transitie naar een kringloopeconomie binnen een context van duurzame ontwikkeling haar belangrijkste onderzoekslijn.

Duurzame productie- en consumptiepatronen

Het streven naar duurzame consumptie- en productiepatronen is veelomvattend. Het onderzoek van het Instituut richt zich op de evaluatie van processen en producten. Naast de evaluatie is er natuurlijk oog voor het management/beheer.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Het evalueren van processen in een organisatie (incl. bedrijven) is onderdeel van het streven naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Internationale richtlijnen kunnen hierbij helpen: bij het doorwerken van de ISO 26000 wordt bijv. een stevige basis gelegd, terwijl het volgen van de GRI Richtlijnen zorgen voor een venster op en van de wereld. Het Instituut heeft aan verschillende onderzoeksprojecten meegewerkt om de toepassing van deze en andere internationale richtlijnen door overheid en bedrijfsleven te vergemakkelijken.

Duurzame producten

Op de vraag ‘Wat is een duurzaam product?’ wordt vaak slechts een partieel antwoord geformuleerd. Het gaat dan of over de milieu-impact of over de bijdrage tot eerlijke handel of over de kwaliteit … De analyse van de levenscyclus van een product (of een dienst), van wieg tot graf, van de winning van grondstoffen tot de afvalfase, over de verschillende dimensies van duurzame ontwikkeling kan een volledig antwoord zoveel mogelijk benaderen. Life cycle sustainability assessment (in het Engels, afgekort LCSA), i.e. duurzaamheid-levenscyclusanalyse, vormt hiertoe de basis.

Monitoring en evaluatie

‘Meten is weten’ zegt het spreekwoord. Het toepassen van bestaande én het ontwikkelen van nieuwe methoden, technieken en instrumenten met het oog op monitoring en evaluatie is dan ook een van de onderzoekslijnen van het Instituut. Het voorwerp (product, proces, programma) en tijdstip (ex-ante, ex-interim, ex-post) hiervan is soms zeer verschillend. Een van de onderzoeksthema’s zijn ‘indicatoren van duurzame ontwikkeling’.

Beleidsvoorbereiding en strategisch advies

Beslissingen bij de overheid, in het bedrijfsleven … - in feite bij alle stakeholders – zouden goed moeten worden onderbouwd. Elk van de stichtende leden van het Instituut heeft expertise en ervaring om beleidsplannen, -nota’s, -instrumenten, enz. voor te bereiden en/of strategisch advies te verstrekken aan ondernemingen, niet-gouvernementele organisaties, vakbonden, enz. op basis van gedegen onderzoek

Begeleiding van participatieve processen

De resultaten van onderzoek en ontwikkeling kunnen pas echt hun doorwerking kennen in de samenleving wanneer deze herkend en erkend worden. Het creëren van een draagvlak is immers cruciaal op middellange termijn. Het gezamenlijk ontwerpen (‘co-design’) is de sleutel tot succes. Naast het interactief modereren van workshops en seminaries, begeleidt het Instituut ook langdurige processen waarbij participatie van stakeholders centraal staat.

Onderzoek

Know-how

Naast de inbreng van expertise en ervaring van elk van de leden, profileert het Instituut zich momenteel op verschillende onderzoekslijnen binnen het kader van duurzame ontwikkeling.